«يبوست» مادر تمام بيماری‌ها | علت، درمان و تغذیه مناسب

به گزارش شهرآرانیوز، یکی از بیمار‌های خاموشی که مبتلایان زیادی را از کوچک و بزرگ و پیر و جوان، گرفتار خود کرده 'یبوست' است.

دلایل این بیماری و راه‌های درمان آن هم در طب سنتی و هم طب نوین، متعدد است، اما شاید نقطه مشترک همه آن‌ها رعایت اصول تغذیه، تحرک و دوری از استرس باشد.

طب ایرانی از دفع مواد زائد بدن با عنوان استفراغ نام برده که یکی از مهمترین راه‌های دفعی بدن از طریق دستگاه گوارش است، اما دفع نامناسب از این طریق، بیماری یبوست نام دارد.

یبوست چیست؟

یبوست را 'ام امراض' یعنی مادر بیماری‌ها نامیده اند و در بسیاری از منابع طب جدید، دفع کمتر از سه بار در هفته، یبوست واقعی در نظر گرفته میشود حال آنکه در دیدگاه طب ایرانی دفع باید مطابق با وعده‌های غذایی اصلی هر فرد صورت گیرد.

طب ایرانی معتقد است دفع کمتر از ۲ بار در روز و هرگونه سختی و احساس فشار در زمان دفع، یبوست است و با توجه به این نکته، آمار یبوست درجامعه ما بسیار بالا خواهد بود.

علت اصلی یبوست، ناشناخته است

یک متخصص طب ایرانی معتقد است: یبوست از جمله مشکلات شایع گوارشی به خصوص در جوامع صنعتی است.

دکتر محمد عسکر فراشاه به خبرنگار ایرنا گفت: یبوست ممکن است ساختاری و عملکردی باشد، به غیر از دوره نوزادی، شایع‌ترین علت یبوست عملکردی است که به آن ایدیوپاتیک یا 'با علت ناشناخته' هم گفته می‌شود.

وی اظهار داشت: یبوست، عملکردی غیرپاتولوژیک، بیشتر به علت حرکت روده‌ای دردناک و در نتیجه نگه داشتن مدفوع برای جلوگیری از یک اجابت مزاج ناخوشایند است.

از استرس و نگرانی دوری کنید تا به یبوست مبتلا نشوید

دکتر عسکر فراشاه تصریح کرد: صنعتی شدن، تغییر رژیم غذایی و بی حرکتی منجر به افزایش یبوست در جامعه شده و مطالعات حاکی از آن است که بین اختلالات حرکتی دستگاه گوارش مثل یبوست مزمن و استرس‌های روانی از قبیل افسردگی و نگرانی نیز ارتباط وجود دارد.

این متخصص یادآور شد: در طب ایرانی به یبوست، اعتقال بطن گفته می‌شود؛ البته منظور از اعتقال بطن نوعی از یبوست است که در آن مدفوع به علل مختلف سفت شده و به علت سختی مدفوع، عبور آن از مجاری گوارشی به سختی صورت میگیرد.

عسکر فراشاه افزود: نوع دیگری از یبوست وجود دارد که به دلیل تنبلی دستگاه گوارش ایجاد می‌شود، این نوع یبوست معمولا ناشی از غلبه سردی بر امعا یا روده و معده است که در حالت شدید آن سردی به کبد نیز کشیده شده و در این حالت اصطلاحا حصر بطن ایجاد می‌شود.

وی کمترین تغییرات در زندگی از جمله استرس‌های روانی، مسافرت و کاهش فیبر غذایی روزانه را موجب خشکی مدفوع و به دنبال آن درد و فشار هنگام اجابت مزاج اعلام کرد.

به گفته وی وقتی مواد دفعی در زمان مناسب از روده‌ها خارج نشود امکان بازجذب و بازگشت آن‌ها به دستگاه گردش خون وجود دارد، یبوست هم به دلیل ایجاد حس ناخوشایند و هم به دلیل دفع نشدن مواد زاید، علاوه بر تاثیرات منفی جسمی می‌تواند به شدت بر حالات روانی فرد نیز اثر منفی بگذارد.

دارو‌های رایج، درمان قطعی یبوست نیستند

این متخصص طب ایرانی گفت: دارو‌های رایج، درمان قطعی یبوست نیستند و به محض قطع آن‌ها شاهد برگشت یبوست هستیم ضمن آنکه بسیاری از این دارو‌ها با عوارضی، چون نفخ و تهوع همراه هستند و تاثیر آن‌ها به تدریج کاهش می‌یابد.

وی تاکید کرد: در طب سنتی، یبوست یک بیماری مجزا در نظر گرفته نمی‌شود و در واقع یبوست نشانه‌ای است که وجود اسباب بیماری و از میان رفتن اسباب سلامت در فرد را نشان می‌دهد.

وی از جمله دلایل دیگر یبوست را خشکی غذاها، کمی صرف طعام، استفاده بیش از حد از مدرات (ادرار آور)، کثرت تعریق.

حرارت هوا و فعالیت ورزشی شدید و زیاد اعلام کرد.

 راه درمان یبوست چیست؟

دکتر عسکر فراشاه به درمان این بیماری اشاره کرد و افزود: ابتدا باید با اصلاح سبک زندگی، اتخاذ تدابیر غذایی و رفع مشکلات روحی آغاز کرد.

وی اظهار داشت: برای شکسته شدن سیکل معیوب یبوست باید فرد در فواصل معین، بدون تنش به دستشویی برود تا رفته رفته عادت زور زدن و نگهداری مدفوع از میان برود، این توصیه به خصوص در سن یادگیری دستشویی رفتن، در زمان شروع مدرسه، مسافرت و بیماری بسیار مهم است ضمن آنکه باید عادات نادرست تغذیه‌ای و بی تحرکی اصلاح شود.

وی رعایت ساعات منظم غذایی را راه حل دیگر درمان یبوست دانست و گفت: داشتن یک برنامه غذایی منظم، بدن را برای ایجاد هماهنگی در هضم، جذب و دفع مواد زائد یاری می‌دهد.

دفع را به تعویق نیندازیم

وی با بیان اینکه هنگام احساس نیاز به دفع به هیچ وجه آن را به تعویق نیندازیم که این مسئله به ویژه در کودکان بسیار حائز اهمیت است تصریح کرد: برخی از والدین، فرزندان خود را از استفاده از سرویس‌های بهداشتی مهد کودک‌ها یا مدارس به دلیل ترس از آلودگی منع می‌کنند و کودک مجبور به خودداری شده و این امر به مرور موجب اخلال در حرکات طبیعی روده و ایجاد یبوست می‌شود.

متخصص طب ایرانی تصریح کرد: برخی کودکان که از ابتدا مدفوع سفت دارند به دلیل ترس از درد هنگام دفع، از این کار خودداری می‌کنند و در نتیجه دچار تشدید یبوست اولیه خواهند شد که در این شرایط باید تحت نظر یک متخصص درمان یبوست انجام شده و در صورت لزوم از مشاوره‌های روانی نیز بهره گرفت.

وی راه حل موثر دیگر رفع یبوست را استفاده از ماساژ شکم و کف پا‌ها اعلام کرد و افزود: یکی از روش‌های کمک به کاهش یبوست، ماساژ مداوم کف پا و شکم است، ماساژ کف پا با انگشتان دست یا به کمک وردنه قابل انجام است، ماساژ شکم نیز به صورت دورانی و با روغن‌های مناسب مثل کرچک در جهت عقربه‌های ساعت انجام میشود.

چی نخوریم؟

وی همچنین افراد را از مصرف غذا‌های خشکی آور و یبوست زا مانند عدس، موز نارس، میوه‌های ترش و قابض، بادمجان، گوشت‌های مانده، نمک سود، قهوه، نسکافه، ترشی ها، ماکارونی، لازانیا، قارچ، غذا‌های آماده و کنسروی، غذا‌های حاوی مواد نگهدارنده، مواد غذایی شور یا پر ادویه و پنیر‌های کهنه بر حذر داشت.

وی به دوری از موقعیت‌های استرس زا یا خشم آور توصیه کرد و با اشاره به اینکه نباید ورزش را فراموش کنید، مردم را به ورزش‌های معتدل مثل پیاده روی، دوچرخه سواری و بالا رفتن از پله برای تقویت عضلات روده و جلوگیری از یبوست، دعوت کرد.

 آش و کدو فراموش نشود

دکتر عسکر فراشاه، یکی از بهترین روش‌ها برای رفع یبوست را مصرف آش‌های ساده طبی دانست و گفت: آش ساده طبی با استفاده از گوشت‌های لطیف نظیر بلدرچین یا سینه مرغ محلی.

سبزیجاتی نظیر جعفری، شوید، اسفناج و کمی گشنیز و شنبلیله.

برنج، کمی ماش پوست گرفته درست می‌شود که باید در انتهای پخت آن روغن زیتون، روغن بادام شیرین یا روغن کنجد و مقداری نمک افزوده شود.

به گفته وی همچنین در صورت احساس حرارت یا خشکی زیاد در بدن، کدوی خورشتی یا آلوی بخارا و درصورت احساس سرما یا وجود نفخ، زیره نیز اضافه می‌شود که این غذا تقریبا بی مزه بوده و نباید طعم شوری، ترشی یا تندی غالب داشته باشد.

منبع: ایرنا